BATI’DAKİ HARRAN’DAN GELEN AY TANRISI SİN — Thomas Staubli (Türkçe-Deutsch)

BATI’DAKİ HARRAN’DAN GELEN AY TANRISI SİN
Werbung für die Götter – Thomas Staubli, Freiburg-Schweiz, S. 67

Yakın Doğu’nun batısında ay tanrısına Jarich denirdi. Her ikisi de Ürdün Vadisi’nde bulunan Jericho ya da Bet Jerach gibi antik yer adları, aya binlerce yıl boyunca tapınıldığına tanıklık etmektedir. MÖ 10. yüzyıldan beri Harran’ın ay kalkanı sancağı da zaman zaman batıda bulunmuştur. Harranlı ay tanrısı Sin’in himayesi altında Asurluların batıya doğru genişlemesi, Suriye-Filistin bölgesindeki yerel ay kültlerine (şekil IIe, f) yeni bir ivme kazandırmıştır. Mezopotamya’da bilinmeyen yerel stilistik özellikler kullanılmıştır: Direk ve kaidenin karelenmesi (Kat. 103), belki de Mısır’daki yaşam işaretine (Anch) karşılık gelen “küresel haç” (Kat. 104f.), servi benzeri ağaç (Kat. 104), çift flüt ve lir çalanlar (şek. IIe) ve Fenike’deki ay sembolü (Kat. 105f.).
***************

SIN VON HARRAN IM WESTEN (Kat. 87-107)
Werbung für die Götter – Thomas Staubli, Freiburg-Schweiz, S. 67

Im Westen des Vorderen Orients hieß der Mondgott Jarich. Uralte Ortnamen wie Jericho oder Bet Jerach -beide Orte liegen im Jordantal- bezeugen die jahrtausendelange Verehrung des Mondes. Seit dem 10. Jh. v. Chr. İst die Mondschelstandarte von Harran auch im Westen vereinzelt anzutreffen. Die assyrische Westexpansion unter dem Patronat des Mondgottes Sin von Harran gab den lokalen Mondkulten (Abb. IIe, f) im syro-palästinischen Raum neue Impulse. Dabei kamen einheimische Stileigentümlichkeiten zum Zug, die in Mesopotamien unbekannt waren: Die Quadrierung von Stange und Podest (Kat. 103), das “Kugelkreuz”, das vielleicht dem ägyptischen Lebenszeichen (Anch) enspricht (Kat. 104f.), der zypressenartige Baum (Kat. 104), die Doppelflöten- und Leierspieler (Abb. IIe) und das phönizische Mondschiff (Kat. 105f.).

Mısır’daki yaşam işaretine (Anch) karşılık gelen “küresel haç” 

Rudsch el-Kursi kutsal alanından yaklaşık 30 kilometre uzakta (bkz. Şekil IIf), Nebo yakınlarındaki bir mezarda bir ay kutsal alanı kültünün neye benzediğini gösteren bir rulo mühür bulunmuştur. Yanında stilize edilmiş bir selvi ağacı bulunan ay sancağının önünde bir lir ve bir çift flüt çalarak müzik yapmaktadır. Ana kült törenleri muhtemelen kutsal alanın açık hava avlusunda gerçekleşiyordu

103 Ay sancağına tapınan Scaraboid
Kırmızı-kahverengi kireçtaşı, Palästina/Israel, Sammlungen Bibel+Orient, VS 2002.2
Bir kaide üzerinde ay sancağı (püsküllü hilal), yanında eşkenar dörtgen (astral sembol) ve uzun önlüklü bir tapınan.

104 Tahtta oturan ay tanrısı ile skaraboid
Koyu gri-gri kireçtaşı, Palästina/Israel, Sammlungen Bibel+Orient, VS 1999.1
Sakallı, tahta çıkmış ay tanrısı sağ elini kutsamak için kaldırmış, stilize bir kurban standının önünde, üzerinde hilal içinde İştar (= Venüs) yıldızı. Tanrının arkasında püsküllü stilize bir ağaç.

105 Bir kurban standının önünde kayıkta ay tanrısı ile skaraboid
Koyu kahverengi kireçtaşı, Filistin/İsrail, özel mülkiyet, SK 1983.3
Kayık içindeki ay tanrısı, üzerinde hilal ve yıldız bulunan stilize bir kurban standının önünde tahta oturtulmuştur. Tahta oturmuş figürün arkasında bir kandillik yer alır. Tanrının orak benzeri kutsama hareketi yine dikkat çekicidir.